Sağlık, hastalık ve fiziksel olarak sakatlık durumu harici kişilerin bedenen, ruhen ve sosyal açıdan da bir bütün halinde iyi olma durumunu ifade eder.
Diğer bir deyişle sağlık, kişilerin yaşamları boyunca fiziksel, zihinsel ve sosyal zorluklarla mücadele edip onlarla başa çıkması da diyebiliriz.
Genel olarak, bireylerin yaşadığı hayat, hem sağlık durumunu hem de yaşam kalitesinin belirlenmesiyle ilgili büyük önem taşır. Bu kısımda dışarıdan alınan sağlık hizmetleri dışında bireylerin ve toplumun yeme içme alışkanlıkları bireylerin sağlık koşulları ve yaşam kalitelerini belirlemektedir.
1826 yılında, avukat aynı zamanda gastronom olan Fransız Jean Anthelme Brillant – Savarin’in bir sözü günümüze bir deyiş olarak süre gelmiştir. “ Dis-moi ce que tu manges, je te dirai ce que tu es” ne yediğini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim. Bir başka deyişle ne yersen osundur.
Kaliteli yaşamanın anahtarı sağlıklı beslenmekten geçmektedir. Her şeyin başı sağlık desturundan yola çıkarsak sağlığınızın korunması ve daha iyi koşullarda devam edebilmesi için kişilerin kendi sağlıklarına sahip çıkması ve sağlık bilincine sahip olması ve bu konu hakkında kendini geliştirmesi toplum sağlığımız açısından da son derece önemlidir.
Beslenme, yediğimiz yiyeceklerden vücudumuza aldığımız nesnelerden elde edilir, ancak yemeklerin pişirildiği kaplar ve servis edildikleri tabaklar ve benzeri öğeler de vücudumuza girecek olan besinleri belirlemektedir.
Mutfak eşyaları, pişirme gereçleri, mutfak gereçleri adını ne koymak isterseniz koyun, sağlığımız konusunda büyük rol oynamaktadırlar.
Pişirme kaplarımızın malzemesini seçme mantığı üzerine nispeten bilimsel olarak inelim isteriz.
Her olgunun anlaşılması için felsefesinin ve mantığının belli bir bakış açısı ile desteklenmesi gerekmektedir.
Yemek pişirmek bir sanatsa, doğru zamanda ve doğru mutfak gereçlerini kullanmak onu sağlıklı bir deneyim haline getiren bilimdir.
Yemek pişirmek çok öznel bir şey olsa da, doğru tencereyi seçme süreci, metalin ve kaplamasının ısıya ve yiyeceğe verdiği tepki bilgi gerektiren bir durumdur.
Görüntü itibari ile üslü ve cakalı görünen pişirme kaplarını veya uygun fiyat aralıklarında olan yanmaz yapışmaz pişirme kaplarını satın alıyor olsak da, gerçekte olan şudur ki çoğu modern mutfak gereçleri zehirli, kanser gibi hastalıklara neden olabilen dumanlar çıkardıkları için tehlikelidirler.
Geleneksel olan yemek pişirme kapları toprak killer, emaye tencereler, demir, pirinç ve bronz kaplar evveliyatta kullanılmış bazıları hala mevcudiyetini modern tarz karşısında da hala korumaya devam etmiştir.
Bu tarz geleneksel pişirme kapları sadece gıdaların besleyiciliğini korumakla kalmamış, aynı zamanda onlara lezzet katmışlardır.
Günümüz yaşam tarzları hızlı ve aynı zamanda aşırı meşgul durumdadır. Herkesin bir şekilde hızlı çözümlere ihtiyacı var! Ama aslında yemek pişirmek, istenilen besin seviyesini ve tadını yakalamak istiyorsanız aceleye gelecek bir işlem değildir. Bu bağlamda eski kap kaçakların yerini daha pratik çözümlere bırakmak zorunda kaldılar. Bu da bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirdi.
Yemek pişirmek ve servisinde kullandığımız kap kaçak ve mutfak aletleri çok farklı bir şemsiye gibidir. Her birinin kendine has özellikleri mevcuttur. Her birinin kullanım koşulları ve hangi gıdaya nasıl tepkiler verdiği hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Kısa kısa yemek pişirme kaplarına göz atmak gerekirse
1 – Bakır Tencereler
Kalay veya nikel kaplamalı olan bakır pişirme kapları, anti bakteriyel özelliklere sahiptirler. Bakır, çeşitli faydaları olan temel bir mikro besindir ancak fazla alındığı takdirde zararlı olabilmektedir.
Bakırın başka kullanım alanlarında sağlığımız üzerine çeşitli faydalarından bahsetmek isteriz kısaca.
* Su, diyet yapanların en önemli unsurlarındandır. İçme suyunuza bakır ile takviye etmek bağışıklık sistemi başta olmak üzere genel sağlığımızı artırma adına faydalı olabilen bir bileşendir.
Suyunuzu gece boyunca bakır bir kapta bekletebilir ve bu harika metalin nimetlerinden faydalanmak için suyunuzu bu şekilde tüketebilirsiniz.
Bakır vücudu detoksifiye (organizmanın kendisine zararlı olan zararlı maddelerden temizlenmesi anlamına gelir) eder.
Hemoglobini artırmaya yardımcı olur ve kilo vermenize yardımcı olan yağ elementlerinin parçalanmasına ve daha aktif çalışmalarına yardımcı olurlar.
Ancak asitli yiyecekler bakırla reaksiyona girerek tadı bozabileceğinden bakır kap kaçaklarda yemek pişirirken dikkatli olmanız gerekebilir.
Bakır bağışıklığı nasıl artırır?
Bağışıklık, vücudunuzun sağlığını yönlendirir ve çeşitli bakterilerle en iyi nasıl savaşabileceğini belirler.
Doğuştan gelen bağışıklık sistemi, işlevsel olarak çeşitli olan ve vücudumuzu yabancı organizmalara karşı koruyan bir hücre ve protein koleksiyonudur.
Bakır, mikroplar ve hastalıklar için sağlıklı bir beyaz kan hücresi sayımının korunmasında son derece faydalıdır.
Gerekli bakır seviyelerinin olmaması bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudumuzu enfeksiyona karşı savunmasız hale getirebilir.
Bu nedenle, bir insanın bağışıklığı güçlendirmek ve çeşitli hastalıklarla savaşmak için yeterli miktarda bakıra ihtiyacı vardır.
2 – Gümüş Sofra ve Sunum Gereçleri
Ezelden beri gümüş, sofra ve sunum başta olmak üzere mutfak eşyalarında da en çok kullanılan eşyalar arasındadır.
İnsanların eski çağlardan bu yana gümüşe olan bağlılıkları ve tüketmelerindeki en önemli unsur gümüş’ün son derece sağlıklı olması ve bulaşıcı olabilecek hastalıkların yayılmasını engellemesidir.
Gümüş eşya neden kullanılır?
– Antibakteriyel özelliklerinden dolayı: Uzmanlara göre gümüş eşyalar, yiyecekleri havadaki zararlı bakterilerden koruyan antibakteriyel özelliklere sahiptir. Doğası gereği zehirli değildir. Diğer malzemelere oranla sağlık açısından sakınca yaratacak bir materyal değildir.
– Bağışıklığı güçlendirir.
– Tazeliği korur: Gıdalarda olabilecek bakteri ve mikropları öldürebileceğinden, gümüş çatal kaşık bıçak kullanmak her zaman iyi bir fikirdir.
– Mikroorganizmalardan korur: Gümüş, mikroorganizmaları öldürebilen ve her türlü çürümeyi önleyen bir araçtır.
– Serinletici etki: Gümüş kapların vücut üzerinde sindirimi daha da kolaylaştıran ve vücudun metabolik sistemini iyileştirmeye yardımcı olan bir soğutma etkisi vardır.
– Yiyecekleri daha uzun süre taze tutar: Araştırmalara göre gümüş kaplarda saklanan yiyecek veya içecekler daha uzun süre dayanır. Gümüş mikropları öldürür ve çoğalmalarını da durdurduğu için daha sağlıklı gıdalar sağlar.
3 – Pirinç Sofra ve Sunum Gereçleri
Pirinç metali %70 bakır ve %30 çinkodan oluşmaktadır.
Pirinç kaplarda yemek pişirmek ve onları sunduğumuz kaplar bağışıklık sistemini güçlendirir, solunum yolu hastalıklarına karşı savaşmaya yardımcı olur ve kronik ağrı ve benzeri rahatsızlıklardan sizi korur.
4 – Altın
Eski zamanlarda soylu kesimin yiyecek kaplarını ve çatal kaşık bıçaklarını altından tercih ettiği bilinir. Her ne kadar zenginlik göstergesi olsa da altın kap kaçağın genel sağlığımız üstünde oldukça fazla olumlu etkisi vardır.
Hafızanızı güçlendirir. Özellikle Alzheimer hastalığından muzdarip insanlar için de çok faydalı bir besindir.
Vücuda enerji verir.
Altın bilinen genel kimyasalların ve asitlerin çoğuyla korozyona uğramaz. Dayanıklı, yumuşak bir metaldir.
5 – Toprak Güveç
Nesiller boyu harika yemekler yapmak için kullanılan doğal bir malzemedir. Kilden yapılan tencerelerde pişirilen yiyecekler, diğer suni tencerelere göre çok daha lezzetlidir. Toprak güveçler, vücudumuz için son derece önemli ve faydalı olan kalsiyum, fosfor, demir, magnezyum ve kükürt gibi birçok önemli besin maddesini yiyeceklere eklerler. Toprak kapta yemek pişirmek için yağ gerekli değildir ve bu nedenle toprak kaplarda pişirilen yemeklerin yağ oranı diğer herhangi bir tencere yemeğine oranla daha düşüktür.
Toprak Güveçte Yemek Pişirmenin Sağlığa Faydaları
* Toprak güveçlerde pişirmenin en önemli faydalarından biri, pişirme boyunca yiyeceklerin hava almasıdır. Bu, bol miktarda nem sağlar ve daha az sıvı ve katı yağ ile yemek pişirebileceğiniz anlamına gelir.
* Kil, doğası gereği alkali olduğundan yemek pişirme esnasında pH’ı nötralize eder. Besinlerin değeri korunur ve dolayısıyla doğal bir detoks görevi görür. Toprağın B12 vitamini dâhil olmak üzere olası birçok vitamini barındırır.
* Yavaş pişirme işlemi, pişirdiğiniz yiyeceğin tüm besinlerini tutar ve bu nedenle yemek çok daha lezzetli olur.
6 – Emaye Tencere
Yapışmaz pişirme kaplarının pişirme sırasında açığa çıkabilen ve potansiyel olarak sağlık ve çevre sorunlarına neden olabilen poliker ve perfloroalkil maddeler içerdiğini bilmiyor olabilirsiniz.
Emaye kaplanan herhangi bir tencerede bu yaşanmaz. Emaye yüzeyi sert bir malzemedir ısı ile birleşmesinde hiçbir salınım olmaz. Ancak, emaye tencere ve tavalarınızdaki emaye kırılmaya başladıysa, değiştirmek isteyebilirsiniz.
Emaye Ürünler
Hafif oldukları için özensiz malzemelerden üretilen kamp malzemelerine en iyi alternatif çelik sactan imal edilmiş emaye eşyalardır. Emayenin doğası gereği kolaylıkla çizilmeyen ve ateşe ve ısıya dayanıklı yapısı hafif ve kolay temizlenebilir olması sayesinde kamp ve doğa tutkunlarının gözde malzemeleri arasındadır. Emaye tencere, Emaye kupa ve emaye tabaklar bu tarz aktivitelerde sıklıkla kullanılan malzemelerin başında gelmektedirler. Kolay temizlenmesi ve iç içe istiflenebilmesi adına emaye kâseler ve emaye fırın tepsileri de son derece kullanışlı bir diğer emaye ürünlerdendir. Emayeler doğa dostu ve yüzde yüz geri dönüştürülebilir malzemelerden imal edilirler. Pürüzsüz yüzeyi ve dekor açısından sınırsız renk ve şekil seçeneğine sahip emaye mutfak ürünleri kullanım adına size ve ailenize ferah bir ortam da sunabilir.
Sağlığını düşünen toksik olmayan bu materyalleri daha çok hayatının odak noktasına yerleştiriyor, aynı düşünce ile bazı işletmeler de sağlıklı ve sağlam yapıları yanında sağlıklı yiyecekleri bu doğal ürünler ile servis ediyorlar. Bu hem doğaya hem de müşterilerine olan saygı ve sevgilerinden kaynaklanıyor.
Emaye materyal olarak ateşten doğan inorganik bir malzemedir. Nötr yapısı ile geçirgensiz olması içlerinde pişirilen gıdaların tatlarını ve dokusunu etkilemeyeceklerdir. Bu hem yiyeceklerin ve içeceklerin lezzetini koruyacak hem de sağlıklı sunumlar yapmanızda size yardımcı olacaktır.
Emaye tencere kullanımı.
Emaye, alttaki çeliği örter ve yemeğinizin lezzetini değiştirmesini engeller. Aynı zamanda harika bir ısı iletkenidir ve emaye işlemi sırasında eklenen renkler gözü yormaz. Mutfağınızla eşleştirebileceğiniz bir emaye tencereyi kim sevmez? Ayrıca kolay temizlenebilir olması, yapışmaz yüzeyi ve pratik kullanımı en sevilen özellikleri arasında gösterilebilir. Daha lezzetli ve sağlıklı yemekler pişirmek için evlerinizde mutlaka bir emaye tencere seti bulunmalıdır.
Emaye Tencere Nasıl Yapılır
Emaye tencere oluşturmak için şirketler bir taban demir, çelik veya alüminyum kullanır ve bunu porselen emaye ile kaplar. Bu pişirme kaplarının üretiminde hiçbir polikarbon veya perfloroalkil kimyasal kullanılmamaktadır ve çevre dostudur. Elde edilen emaye tencere ve tavalar aşınmaya karşı oldukça dayanıklıdır. Yüzde yüz geri dönüştürülebilir malzemedir. Eski emaye tencere üretimi günümüz emaye tencere yapımından sadece belki kaplanan materyal farkı kadardı. Geleneksel el yapımı üretimi benimseyen ve aynı şekilde nesillerdir üretim yapan firmalar hala mevcudiyetini korumaktadırlar.
Ya Emaye Tencere Aşırı Isınırsa!
Teflon kaplı bir tavayı aşırı ısıtırsanız, zehirli dumanlar salabilir. Ancak emaye tencere içindeki kimyasallar yüksek sıcaklıklarda parçalanmaz ve bu da onları yemek pişirmek için güvenli bir seçim haline getirir. Birçok emaye tencere ve tava, hem ocakta hem de bir fırının içinde yemek pişirmek için özel olarak tasarlanmıştır, bu da onları çeşitli tarifler için iyi bir seçim haline getirir. Ancak yine de emaye tencere ve tava kullanımı ile ilgili talimatlara harfiyen uymak gerekir. Bu, malzemenin kullanım ömrünü uzatacaktır.
Bu metal kaplarda yemek pişirmek sağlığınız için tehlikeli olabilir.
1 – Alüminyum Tencereler
Bu pişirme grubu işlenmesi daha kolay olduğundan hafif, ucuz, ücretsiz ve kolay bulunur. Alüminyum ayrıca gıda da bulunan vitamin ve minareleri nötralize( etkisizleştirir) eder.
Alüminyum kaplar cazip görünebilirler birçok nedenden, ancak dedikleri gibi, parıldayan her şey altın değildir.
Alüminyum kaplarda veya alüminyum folyoda saklanan yiyecekler vücudunuzdaki alüminyum seviyelerini artırabileceğinden, bu kaplarda yemek pişirmek doğru olmayabilir.
2 – Yanmaz Yapışmaz Yüzey Tencereler
Dünyanın hemen hemen her yerinde insanlar günlük yemek pişirmek için yanmaz yapışmaz yüzey tencereler ve tavalar kullanılmaktadır. Yanmaz yapışmaz yüzeye örnek teflon ve granit tencerelerdir.
Yanmaz yapışmaz kaplama, krep yaparken, sosis ve yumurta kızartmak için mükemmeldir. Diğer taraftan tavalara yapışabilecek hassas yiyecekleri pişirmek için yararlı olabilir, ancak yapışmaz kaplama Teflon hakkında tartışmalar vardır. Belli bir sıcaklıktan sonra benzeri ürünler çözülebilir ve bunlar sizin sağlığınızı ciddi anlamda bozabilirler.
3 – Paslanmaz Çelik Tencereler
Paslanmaz mutfak eşyaları en yaygın kullanılan pişirme araçlarından biridir, ancak çoğu insanın bilmediği şey, en sevdiğiniz yemekleri pişirmenin en sağlıklı yolunun bu olmadığıdır.
Paslanmaz çelik, bir krom karışımı olan metal bir alaşımdır; yine de asitli gıdalarla reaksiyona girmez.
Ancak buradaki kıstas şu olmalıdır. Paslanmaz çelik mutfak eşyaları satın almadan önce kaliteli firmaların rüştünü ispatlamış olan ürünlerinden satın almalısınız. Bu da en azından riskinizi minimalize edecektir.
Bunlar yanında bir de toksik olmayan pişirme gereçleri mevcuttur. Onlara da göz atmak gerekirse,
Toksik Olmayan Tencereler:
1 – Demir Döküm Tencere
Mutfak eşyaları içerisinde tercih sebebi olarak seçilebilecek en iyi metal türlerinden bir tanesi de demir döküm mutfak eşyalarıdır diyebiliriz.
Demir dökümden yapılmış tencere ve tavalarımızda yemek pişirirken az da olsa demir yiyeceklere karışır ve bu da vücudumuza dolaylı yoldan demir almak demektir. Bu sağlık açısından oldukça olumlu bir durumdur aslında.
Demir sadece metal değil aynı zamanda vücudun ihtiyaç duyduğu temel bir minerallerdendir.
Demir açısından zengin bir yemeği demir bir tencere ya da tavada pişirdiğinizi hayal edin, bu vücudunuz için günlük gerekli olan demire değer katmanıza yardımcı olur.
Tamamen günlük kullanıma özel bir ürün değildir ve az da olsa ağırlığı bir dezavantaj oluşturabilir ancak sağlıklı ve kıvamında bir pişirme için tercih sebebidir.
2 – Cam Mutfak Eşyası / Cam Tencereler
Cam tencere, çok yönlü olmamasına rağmen ve çoğunlukla fırın yemekleri ve tatlı pişirmek için kullanılmasına rağmen, toksik olmayan başka bir mutfak eşyası seçimidir.
Kurşun ve kadmiyum gibi birkaç sağlıksız bileşenin pişirme esnasında yiyeceklerden dışarı sızmasını göz önünde bulundurursak, bir diğer nötr pişirme kabı ve iyi bir ısı iletkeni olarak kabul edilir. Ancak miktar insan sağlığına zarar verecek minimum seviyededir.
Bazı tavsiyeler;
Burada, özetle pişirme yapılan materyaller ile ilgili kısa kısa bilgiler vermeye çalıştık. Bu gıda ve insan sağlığı ile ilgili küçük ipuçları sağlamaktadır.
* Cam ve toprak pişirme kabı kullanıyorsanız, yiyeceklerinizi pişirdiğiniz tencere veya tavalarda saklamayın.
* Yemeğinizin tencere ve tavalardaki metallerle temas halinde olduğu süreyi en aza indirin.
* Yemeğinize yapışan görünmez metal miktarını en aza indirmek için her türlü pişirme kabına az miktarda zeytinyağı kayganlaştırıcı olarak ilave etmenizi tavsiye ederiz.
* Her kullanımdan sonra tencere ve tavalarınızı mutlaka iyice temizleyin.
* Alüminyum ya da yanmaz yapışmaz malzemeden tencere ve tavalarınızı her 2-3 yılda bir veya kaplamalarında çizikler görüldüğünde değiştirin.
Sonuç olarak emaye tencere günümüz koşullarında hafif ve kullanışlılık adına uzak ara diğer malzemelerden öne çıkmaktadır.
Emaye tencere sağlıklı mıdır tarzı soruların sıklıkla sorulması tamamen yeterli bilginin kamuoyu ile paylaşılamaması ve reklam verenlerin az olmasına bağlanabilir.
Yaklaşık 10 cm boylardan 30 cm boylara kadar tüm emaye severlere hizmet edebilecek ürünler piyasada sıklıkla satılmaktadır.
Gerekli özenin ve bakımın uygulandığı bu emaye tencere modelleri sağlıklı yapılarıyla evinize mutluluk getireceklerdir.
Emaye ile sağlıklı kalın.
Teşekkür ederim.
Çok güzel açıklamalar ve bilgiler.
Merhaba Kaan,
İlginize çok teşekkür ederiz efendim.
Sizlere bir sorum olacak.
emaye kaplı olması ve gıdaya temas etmemesi nedeniyle, emayenin altındaki malzemenin; demir veya çelik veya alüminyum olması arasında bir fark var mıdır?
Merhaba Kaan Bey,
Öncelikle ilginize çok teşekkür ederim. Emaye kapladığı malzemeye zırh vazifesi gören bir yapıya sahiptir. Bazı malzemeler aradaki firit ( astar) olmasına ve yapılış şekline rağmen emaye kaplanmaya müsait olmayabiliyor.
Ne zaman önemli oluyor emayenin altındaki malzeme, eğer bir çıtlama olursa tabanda ve kullanımın devam etmesi durumunda.
bu aşamada bizim ürünlerimiz yeni yönetmelikler doğrultusunda eskisi gibi çinko üstüne değil 7512 kalite çelik sac üstüne uygulanıyor.
Ürün çıtladı ve siyahlık gördünüz. bu astardır. Hafif bir yağ sürüp ya da damlatıp o bölgeye sert bir şekilde havlu ya da kağıt havlu ile sürtün. altta çeliğe ulaşacaksınız. Kullanmaya devam edebilirsiniz.
Size çok daha detaylı teknik bilgi de edinebileceğiniz link’i aşağıda paylaşıyorum efendim. Esen kalın.
https://malzemebilimi.net/emaye-kaplama-nedir.html