EMAYE HAKKINDA TÜM BİLMENİZ GEREKENLER
Emaye ve onunla ilgili aklımıza takılanlara soru cevap şeklinde bir yazı derlemek istedik.
Özel kaplanan içi gerçek gümüşten olan bazı kap kaçaklar harici dünya üzerinde günlük kullanımda daha sağlıklı bir çözüm biz görmüyoruz.
Emaye gerçekten insanlık tarihinde bulunan en işlevsel ve sağlıklı kaplama şeklidir demek kesinlikle yanlış olmaz.
Buyurun soru cevap şeklindeki serüvenimize başlayalım.
Neden Emaye?
– Emaye sağlık ve sağlamlık açısından en güçlü kaplama türüdür tüm mutfak ve servis eşyaları için. Emaye maruz kaldığı sıcaklık neticesinde diğer yanmaz yapışmaz yüzeylerdeki gibi salınımı olmaz. Oldukça serttir.
Salınımdan kastımız, küçük parçacıkların gövdeden kopması ve vücudumuza ağız yolu ile alınması.
Emaye ısı iletkenliği, kolay temizlenmesi ve oluştuğu doğal malzemelerden dolayı son derece işlevsel ve kullanışlı bir materyaldir.
Vücudumuz beslenme yolu ile farklı mineral ve bazı ağır metallere yiyecek ve içecekler ile ve onların pişirilip servis edildiği kap kaçaklar ve benzeri ürünler ile vücudumuza girip bizi hasta edebilirler. Bu açıdan ileriki yaşlarda bu tarz rahatsızlıklara yakalanmamak ve bağışıklık sistemimizi sürekli sağlıklı ve dinç tutmak için önceliğimiz sağlığından ve sağlamlığından emin olduğumuz emaye mutfak ve servis ürünleri olmalıdır.
Emaye İyi mi?
– Emaye yani emay ile kaplı olan bir malzeme türüne verilen bir addır. Emay kısaca eritilmiş cam denilebilir. Çok farklı uygulama alanları olan bu eşsiz malzeme, geçirgensiz ve sağlam olan yüzeyi ile geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Başta gıda ile alakalı olan emaye eşyalar yanında beyaz eşya, kombi ve soba tarzı ürünler, bazı dış cephe kaplamaları da dâhil olmak üzere çok yönlü kullanıma sahiptir. Onu bu denli rakipsiz yapan ise sert ve pürüzsüz yüzey korumasıdır.
Canlı ve parlak yapılarını bir ömür boyu korurlar. Isıya dayanıklıdır. Kolay kolay çizilmezler. Bakteri üremesine müsaade etmezler. Ve % 100 geri dönüştürülebilirler.
Emaye Nasıl Yapılır?
– Emaye, toz camın metal, kil veya taş gibi bir yüzeye 800-850 °C fırında pişirilerek kaynaştırılmasıyla yapılır. Toz cam ısınıp eridikçe, pürüzsüz, gözeneksiz ve yapışmaz bir yüzey oluşturmak için kaplama benzeri bir şekilde demir yüzeye bağlanır.
Emay eşyaların renk, tasarım gibi ekstra her işlemi için pişirme tekrarlanır. Bu emayenin çok daha sağlam ve sağlıklı olmasını sağlar.
Yaş Emaye Nedir?
– Yaş emaye bir uygulama şeklidir.
Belli başlı yaygın yaş emayeleme yöntemleri: Daldırma, püskürtme, elektrostatik yüklenme
ve vakumlamadır.
- Daldırmada ürün asıltı (süspansiyon) haldeki emaye çamuruna daldırılıp çıkarılır. Çamurun
kimyasal bileşimine ve ağdalığına bağlı olarak metal yüzeyine bir miktar asıltı yapışır.
- Püskürtmede ise ürünler asılı halde otomatik bir biçimde püskürtme kabinine, sonrasında da
kurutmaya taşınır.
- Püskürtmenin bir elektrik alanı altında gerçekleştirilmesiyle taneler elektrostatik olarak
yüklenerek zıt yüklü ürüne doğru hareket edip yüzeye homojen bir biçimde tutunurlar.
Dökme demirden üretilmiş büyük ebatlı parçalara pudralama uygulanır. Emaye kaplama
genellikle yaş (sulu) metotla gerçekleştirilir.
- Bir frit esaslı çamur önce püskürtme ya da daldırma yöntemiyle metal altlığa uygulanıp
sonrasında suyu süzülür. Dökme demirler için yaş (sulu) ya da kuru (toz) yöntem uygulanır.
- Bir diğer metot; ikisinin karışımı denebilecek, sadece küçük parçalara tatbik edilen, belli bir
sıcaklığa kadar ısıtılan sıcak parçaların soğuk toz emayeye daldırılarak emayelemenin
sağlandığı yöntemdir.
- Kuru emaye uygulamalarında son yıllarda elektrostatik pudra gündeme gelmiştir. Bu
sistemin en önemli avantajı herhangi bir kurutma işlemine gereksinim duyulmaması
dolayısıyla da enerji tasarrufudur. Uygulama otomatik biçimde gerçekleştirilir.
- Dezavantajlar; renk sınırlaması, sadece tek bir yüzeye uygulama (her iki yüzeye
uygulama halinde bazı yüzey problemlerinin ortaya çıkması) birincil emaye
katmanının 30–40 μm arasında olması şeklinde sıralanabilir.
Emaye Kaplama Ne Demek?
– Emaye, metal, cam veya seramik eşyalar üzerinde koruyucu veya dekoratif kaplamada kullanılan camsı ve genellikle opak bir maddeyi ifade eder. Emaye verniklerde, boyalarda ve kaplamalarda kullanılabilir. Kuruduktan sonra sert ve parlak bir yüzey oluşturur – canlı bir parlaklığa sahip emaye benzeri bir yüzey.
Emaye malzemeleri korozyondan korur. Emayeden yapılan kaplamalar çeliği korozyondan korumak için büyük bir potansiyele sahiptir.
Emaye Frit Nedir?
– Bulamaç veya toz halinde bulunan bir cam kaplama malzemesi olan frit, ana malzemede bulunmayan görünümler ve işlevler eklemenize olanak tanır. Şu anda, frit esas olarak porselen emaye ürünler için kaplama olarak kullanılmakta ve mükemmel ısı direnci ile hassas ve parlak bir yüzey dokunuşu sağlamaktadır.
Porselen Emaye Nedir?
– Porselen emaye, hem dekoratif hem de işlevsel amaçlarla metallere veya cama uygulanan inorganik tipte bir kaplamadır. Bu kaplama, yüksek sıcaklıkta fırınlama ile elde edilen silika bazlı katılaşmış bir cam kütlesidir (alt tabakaya bağlı olarak sıcaklık 450 ila 1200 °C arasında değişebilir).
Emaye Mi Sağlıklı Çelik Mi?
– Çelik belli bir ısı ve kullanım koşullarından kaynaklı aşınma yapabilecekken emaye kaplama ürünlerde bu durum yaşanmaz.
Bazı çelik tencere modelleri sadece tabanlarında ağırlık verilip yan kaplamalarında daha az bir kalınlığa sahip metaller kullandıklarından tamamen dökme demir ya da çelik olmadıklarından kullanımı uygun olmayabilir.
Ama emaye tencereler kaplandıkları metale tamamen bir kalkan vazifesi görerek bir zırh oluştururlar. Metal ve camın bu muhteşem uyumu neticesinde son derece homojen bir ısı dağılımı ve lezzetli yiyecekler ortaya çıkar.
Emaye mutfak gereçleri, o yüzden kıyaslanamayacak kadar sağlıklı ve kullanışlı bir malzemedir.
Emaye Özelliği Nedir?
– Farklı elementlerin bir araya getirilmesi ile ortaya çıkan ve ateşle buluştuktan sonra son derece sağlam ve sağlıklı bir 3ncü ürüne dönüşen mucizevî kaplamadır emaye.
Emaye kaplanan servis ve pişirme kapları bir kalkan gibi kapladıkları ürünü sararlar ve onu mutfak ve servis için son derece kullanışlı hale getirirler.
Bu özellik aynı zamanda sokak levhalarından tutun da sobalara, ameliyat odalarında büyük yapıların dış kaplamalarına kadar aynı şekildedir.
Emayenin canlı ve parlak yapısı kullanıldığı tüm alanlara ayrı bir hava katar.
Emaye Isıya Dayanıklı Mıdır?
– Emaye 250-300 °C ’ye kadar dayanıklıdır. Emaye eşyalar üretim aşamasında yaklaşık 850 °C ‘ de pişirilirler. Bu da onları son derece mukavemetli ve sağlıklı kılar. Bazı durumlarda bu pişirme işlemi 2, 3 kez tekrarlanır.
Altında bulunan sac emaye ile kaplandıktan sonra fırın kullanımında ve direk ocak üstünde homojen bir şekilde ısıyı dağıtacağından son derece sağlıklı bir pişirme ve lezzetli yiyecekler elde edebilirsiniz.
Bazı kullanım koşullarına uymak kaydı ile emaye eşyalarınızı uzun yıllar ilk günkü canlı ve parlak renkleri ile kullanma şansına sahipsiniz.
Emaye Kapta Yemek Isıtılır Mı?
– Emaye mutfak eşyaları arasında en popüler olan ürünlerden bir tanesi de emaye saklama kaplarıdır. Bazı modeller emaye 3 lü mini tencere setleridir. Bunlar hem yemekleri pişirmede hem de saklamak için ideal mutfak gereçlerindendir.
Emaye son derece sağlıklı yemek pişirme kapları oldukları kadar diğer tüm mutfak ihtiyaçlarınızı karşılamada kullanabileceğiniz en işlevsel gereçler arasında yer almaktadırlar.
Emaye saklama kaplarında yemek saklama ile iligili küçük bir ipucu paylaşmak gerekirse; soğuyayan yiyeceğinizi buzdolabına kaldırmadan önce yiyeceğinizin üstüne çok sıvı bir yağ akıtın ki yiyeceğiniz ile emaye kap arasında bir tabaka oluştursun. Bu hem yiyeceğinizin kaba yapışmasını önleyecek hem de ısıtma aşamasına geçerken de kolaylık sağlayacaktır.
Bazı emaye tencereler hem kapaklı hem de plastik kapaklıdır ki bunu hem pişirmede hem de saklamada kullanabilirsiniz.
Emaye tencere ve kaplarda yemek pişirmek en sağlıklı çözümdür. Aynı şekilde yemeklerinizi de gönül rahatlığı ile bu emaye kaplarda ısıtabilirsiniz.
Bu aşamada bazı gıdaların ısıtılma koşulları ile bilgi edinmenizi tavsiye ederiz.
Emaye Çaydanlıkta Çay Lezzetli Olur Mu?
– Evet kesinlikle. Emaye çaydanlıklar da diğer emaye mutfak ürünlerindeki işlemler ile üretildiklerinden, geçirgensiz ve pürüzsüz bir yapıya sahiptir. Hiçbir içeriği bir birine karıştırmadığından içeceğin tadını muhafaza eder ve içindeki ne ise size onu verir. Nötr yapıda olduğundan çok başarılı sonuçlar elde edilir. Tüm kahvaltı veren işletmelerin ilk öncelikli tercihlerinden birisi olması bunu kanıtlar niteliktedir.
Emaye Kap Buzluğa Konulur Mu?
– Emaye kaplar derin dondurucular da dahil olmak üzere kullanmaya uygun yapıda mutfak gereçlerindendir.
Emaye kaplar içerisinde ürünlerinizi dondurabilir uygun koşullarda çözdürebilir ve aynı kapta ısıtıp servisini yapabilirsiniz.
Bu aşamada emayenin kullanım koşullarını iyi bilmek önemlidir. Emaye çok çabuk ısınan bir malzeme olduğu için en ksıık ateşte ya da indüksiyonlu ocakta uygun ayarlarda kullanılmalıdır. Aksi takdirde emaye deforme olacak ya da yanarak özelliğini kaybedecktir.
Emaye Tencerede Yoğurt Mayalanır Mı?
– Geleneksel yapıda çok başarılı yoğurt mayalama yapabilirsiniz. Başka bir kapta ısıtacağınız sütü emaye tencere içine uygun sıcaklıkta mayalayacağınız yoğurtlar son derece leziz olacaktır.
Emaye Tencerede Kızartma Yapmak Sağlıklı Mıdır?
– Emaye yapısı gereği pürüzsüz ve geçirgensiz nötr yapısı ile tüm yemeklerin pişirilmesinde son derece sağlıklı bir çözümdür.
Emaye tencerede kızartma çok iyi sonuçlar verir. Emaye kaplanan metal sac yekpare yapısı emayenin ısı yalıtkanlığı ile birleşince son derece homojen bir ısı dağılımı ile çok dengeli ve lezzetli sonuçlar vereceklerdir.
Emaye çok çabuk kızan bir malzemedir. Bu aşamada emayede kızartma ile ilgili de kısa bir ipucu paylaşalım. Isıtılan yağa çok miktarda sebze atarsanız yağın derecesi ideal kızartma derecesinden aşağı düşeceği için güzel ve verimli bir sonuç elde edemeyebilirsiniz. Az miktarlarda yapacağınız kızartma işlemi ile hem sağlıklı hem de hızlı bir sonuç alma şansınız var.
Emaye Sıcak Tutar Mı?
– Emaye camsı yapısından dolayı ve altındaki çelik sacla birlikte ani ve uzun süreli sıcaklıkları muhafaza eden özelliği önemlidir. Kullanımı ile ilgili kısa bir ipucu vermek gerekirse emaye çaydanlıkta pişirilen çayınızı bahçe balkon ya da dışarıda herhangi bir mekânda küçük bir tea-light ile %70 ısıyı muhafaza etme şansınız yaklaşık bir yarım saat için mümkündür.
Bunun için bazı reşoları dış mekânda kullanabilirsiniz. Çok düşük bir ısı ile keyifli kahvaltılarınızı daha uzun süre çay keyfi ile birleştirebilirsiniz.
Emaye Fırına Atılır Mı?
– Emaye fırın kullanımına uygun mutfak eşyalarıdırlar. Bazı emaye tencerelerin kulpları bakalitten tercih edilmektedir bu tarz olan emaye eşyalar harici ürünler fırın kullanımına uygundur.
Emayenin kendisi de mutfak ve raflardaki yerlerini almadan önce en az 800-850 °C sıcaklıkta pişirilir. Bu onları sert ve pürüzsüz bir yapı ile bizlerin kullanımına hazır hale getirir.
Emaye fırın tepsileri farklı ebatları ile aile ve işletmelerin kullanımına uygun bir yapı ile son derece kullanışlı emaye eşyaların başında gelmektedirler.
Emaye fırın tepsileri içlerine ekstradan yağlı kâğıt ve benzeri ürünler koymanıza gerek kalmaz. 0,70 mm ile 1,00 mm kalınlıktaki emaye fırın tepsileri gerçekten mutfaklarda bulunması gereken en sağlıklı pişirme kaplarıdırlar.
Emaye Mikrodalga Fırına Girer Mi?
– Emaye kaplanan malzeme çelik sac olduğundan mikrodalga fırın kullanımına uygun değildir.
Emaye Bulaşık Makinesinde Yıkanır Mı?
– Daha önce de bahsettiğimiz gibi emayenin ülkemizde iki çeşit üretimi vardır. Birincisi zırhlı emaye ikincisi kordonlu emayedir.
Zırhlı emaye daha kolay üretim koşullarına sahip, üretilen ürünlerin ağız kısımlarına cam ile metalin birleştiği kısımları bir nevi kamufle adına kapatıldığı ürünlerdir. Emaye sıcak camın metal üstüne eriyik bir şekilde dökülmesi gibi hayal ederseniz soğuduğu zaman metal ile kaplama arasında siyah bir görüntü çıkar birleşme noktalarında bunu göze hitap etmesi adına çember ile kaplarlar. Bu çember belli bir süre sonra yüksek sıcaklık ve kullanım koşullarından dolayı gevşeyebilir ve bu da bakteri üremesine sebep olabilir bu açıdan bu tarz ürünler elde yıkanması tavsiye edilir.
İkinci üretim şekli olan kordonlu emayeler ise kendinden kıvrımlı ürünlerdir. Bu tarz emaye eşyalar önceki koşulların hiçbirisini oluşturmadığından ve ürüne göre farklı kalınlıklarda sac kullanımı ve emaye uygulaması yapıldığından çok daha sağlam ve sağlıklıdır ve bulaşık makinesinde yıkanabilirler. Bulaşık makinesi kullanımına uygundur.
Sararmış Emaye Nasıl temizlenir?
– Karbonat kullanın.
Küçük bir kapta karbonatı su ile karıştırarak kalın bir macun elde edin. Macunu yumuşak bir süngerle tavaya uygulayın ve dairesel hareketlerle ovalayın. Bu hafif aşındırıcı, emayeye zarar vermeden lekeleri çıkarır. Lekeler kaybolduğunda tavayı durulayın ve iyice kurulayın.
Limon suyu ya da sirke ile de bu tarz yemeklerin ısıtılmasından kaynaklı hafif sararan kısımları çıkarabilirsiniz.
Emaye Hammaddesi Nedir?
– Emaye doğal hammaddelerden oluşur. Cam, potas ve metal oksit bir fırında pişirilir ve 1000 °C ile 1200 °C arasında ısıtılır. Elde edilen sıvı emaye kütlesi daha sonra iki su soğutmalı merdane arasına dökülerek ince bir levha oluşturulur ve bu daha sonra “frit” olarak bilinen emaye yongalarına bölünür.
Bu ham emaye daha sonra su ile karıştırılmadan önce katkı maddeleri ile pigmentlerle ince bir şekilde öğütülür. Renkli kayganlığı oluşturan bu işlemle hemen hemen her renk oluşturulabilir. Bu renk tekstil ve matbaada olduğu kadar aynı sonuçları vermez her defasında ancak oldukça fazla etken ile belli bir ustalık sonucunda çok fazla renk elde etme şansları vardır emaye üreticilerinin.
Emaye Uzun Ömürlü Müdür?
– Emaye, kapladığı metale bir kalkan vazifesi görerek o eşyanın ömrünü oldukça fazla uzatır. Aynı zamanda kir pas ve benzeri oluşumların önüne geçer. Son derece saf ve temiz olan bu kaplama canlı ve parlak renkleri doğru ve düzenli bir bakım sonucu, gelecek nesillere varıncaya kadar muhafaza eder.
Emaye Tamir Edilir Mi?
– Emaye teknik olarak tamir edilmesi mümkün olan bir malzeme değildir. Bazı istisnai durumları olan birkaç bilgiyi sizinle paylaşmak gerekirse durum şu şekildedir.
Emaye metal üstüne kaplanan camsı bir kaplamadır. Bu işlemin uygulanması öncesi frit uygulaması daldırma ve birkaç işlem daha gerektiğinden ürünün defolu kısmına bu işlem uygulanması sıfırdan ürünün tekrar yapılmasından çok daha uzun ve maliyetli bir süreç olacağından böyle bir işlem yok sayılır.
Peki bu aşamada ne yapacağız. Ya da ne yapılabilir.
Eğer bir buzdolabı ve küvet ise uygulama yapılacak alan bunun için büyük yapı marketlerde emaye sprey boyalar ile rötuş atılabilmektedir. Bu akrilik bir boya türü olduğunu düşündüğüm tamamen emaye olmayan bir durum olduğu için bunu emaye pişirme ve servis gereçleri için öneremiyoruz malesef. Ancak kullanım amaçlı değil de sadece dekoratif görüntüsünü bir nebze düzeltme amaçlı düşünürseniz bu tarz bir uygulamayı yapabilirsiniz.
Emaye Çizilirse Ne Olur?
– Emaye çizilmesi zor bir malzemedir. Ancak kasıtlı ve zorlayarak bir bıçak uzu ve benzeri bir malzeme ile çizdiğinizi düşünelim. Alttaki kaplanan malzemeye ulaştınız. Acaba bizi zehirler mi endişesi içerisindesiniz değil mi?
Hemen kısa kısa bilgi geçelim bu konu hakkında.
Emaye çizilmez. Düştü ya da bir şekilde bir delik açıldı kaplamada diyelim. Emayenin altında fritten doğan bir doğal yapı görülür. Renk siyahtır bir nevi astardır. Bu siyahlık bir kâğıt peçete ve az miktar sırrı dökülen bölgeye yağ dürdükten sonra kuvvetlice ovulur. Alttaki çelik sac’a ulaşılır ve kullanmaya devam edilir. Neden bu şekilde diyoruz çünkü eski zamanlarda emayeler ülkemizde işlenmesi kolay olan çinko madeninden yapılıyormuş bu da ısı ile birleşince insanın sağlığına zararlı bir bileşen haline gelebiliyormuş. Şu an ki müfredat ve teknolojik gelişmeler neticesinde 7512 kalite çelik sac üstü emaye kaplandığından insan sağlığını tehdit edecek bir unsur ortadan kalkmış oldu.
Sadece bazı ürünleri daha uyguna mal etmek isteyen üreticiler ve insan sağlığını umursamayanlar emayeyi oluşturan boyalarda (bunlar demir oksit ve benzeri malzemelerden oluşurlar) ağır metal içerebilir.
İthal edilmiş ise geldiği ülke ve uygulanan işlemler son derece önemlidir.
Emaye Kırılır Mı?
– Emaye son derece sert bir oluşumdur. Çizilmez ama kırılabilir. Peki, kırılırsa ne olur?
Emaye sağlık açısından altındaki malzemeyi koruma adına yapılan bir kaplamadır. Genellikle de emaye kaplamaya uygun metallerden oluşan mutfak ve servis eşyaları üretimi bu ürünleri kullanım açısından güvenli kılıyorlar. Haliyle kırılsa da eğer sizi rahatsız eden bir kısımda değil ise kullanmaya devam edebilirsiniz. Farklı bir bakış açısı ile değerlendirmek gerekirse bu ürününüze nostaljik ya da vintage bir görüntü katacaktır.
Neden Emaye Bardak?
– Yüksek sıcaklıklarda pişirilen gözeneksiz ve geçirgensiz, pürüzsüz yapısı ile bakteri ve mikrop üremesine olanak tanımayan bu sağlam yapılı ve son derece sağlıklı emaye kupalar ve emaye bardaklar, sıcağı muhafaza ettiği gibi soğuk içecekleri de aynı şekilde belli sürelerde benzer ısıda korurlar. Temizlenmesi de kolay olan ve nötr yapıları ile tüm içecekler için en ideal içecek kaplarıdırlar.
Doğal yaşam ve sağlıklı beslenmenin anahtarı konumunda olan emaye eşyalar hayatımızın her alanında hep yanımızda.
Emaye nereden alınır?
– Emaye Türkiye pazarında toplamda 12 adet üretici tarafından farklı tekniklerle üretilmektedir. Bugün semt pazarları dâhil birçok noktada emaye eşya satışı yapılmaktadır. Bunun yanında zincir mağazalar ve butik işletmeler de kendi koleksiyonlarını oluşturup farklı sektörlere ve ilgili pazara hitap etmektedirler.
En sık sorulan soru ve cevap şeklindeki bu derlememizi umarım beğenmişsinizdir.
Tabii ki bizim de aklımıza gelmeyen ama sizin eklemek istediğiniz sorular mutlaka olacaktır emaye hakkında. Emaye gerçekten tüm hanelerde bulunması gereken son derece sağlıklı bir kaplamadır. Bu açıdan emayeyi çok seviyoruz. Herkesin sağlığı ayrı ayrı bizim umurumuzda. Daha sağlıklı ve güzel nesiller yetiştirmek dileğiyle.
Esenlikler dileriz.
